Inox là gì? Các sản phẩm từ inox trong nhà bếp
1. Inox là gì?
Inox còn có tên gọi khác là thép không gỉ, là hỗn hợp gồm các kim loại như Niken, Crom, Đồng, Sắt, Cacbon, Mangan, Silic,… Chất liệu này nổi bật với độ bền cao, ít bị ăn mòn và bị đổi màu nên được ứng dụng chế tạo thành nhiều vật dụng trong đời sống hằng ngày.
Độ bền của kim loại này phụ thuộc vào việc pha trộn các kim loại như Crom, Cacbon,… nhiều hay ít. Inox sẽ có khả năng chống oxy hóa tốt nếu trong thép có hàm lượng Crom cao. Hiện nay, các loại inox phổ biến mà người dùng thường gặp là inox 201, inox 410, inox 304, inox 301 và inox 430.
Inox hay thép không gỉ là chất liệu có độ bền cao, ít bị ăn mòn nên được ứng dụng để sản xuất nhiều vật dụng gia đình
2. Đặc tính
Các đặc tính của inox được chia thành 4 nhóm chính và mỗi nhóm gồm nhiều phân loại:
- Austenitic: SUS 301, 304, 304L, 316, 316L, 321, 310s,…
- Ferritic: SUS 409, 410, 430,…
- Austenitic-Ferritic (Duplex): LDX 2101, SAF 2304, 2205, 253MA,…
- Martensitic: 420S45, 248SV,…
Về các phương diện chung thì các đặc tính của inox sẽ bao gồm:
| Nhóm hợp kim | Từ tính | Khả năng chịu ăn mòn | Tính dẻo | Tính chịu nhiệt |
| Austenit | Không | Cao | Rất cao | Rất cao |
| Duplex | Có | Rất cao | Trung bình | Thấp |
| Ferritic | Có | Trung bình | Trung bình | Cao |
| Martensitic | Có | Trung bình | Thấp | Thấp |
| Hóa bền tiết pha | Có | Trung bình | Trung bình | Thấp |
Inox có 4 nhóm đặc tính chính với nhiều phân loại khác nhau
3. Các loại thép không gỉ phổ biến để chế tạo đồ gia dụng
Inox 430
Inox 430 trong thành phần chứa 18% Crom và 0% Niken, còn lại là sắt và các thành phần khác. Đặc điểm nổi bật nhất của loại inox này là tính nhiễm từ (có thể hít được nam châm).
Phạm vi ứng dụng: Dùng làm nồi, chảo, hoặc được dùng làm lớp phủ ngoài cùng ở đáy nồi, chảo làm bằng inox 304, 201…
Ưu điểm:
- Sử dụng được trên bếp từ.
- Có vẻ ngoài sáng bóng.
- Cầm nhẹ tay.
- An toàn cho sức khỏe khi sử dụng.
Nhược điểm:
- Mỏng và dễ bị hoen ố khi sử dụng lâu ngày.
- Độ bền và khả năng chịu oxy hóa thấp.
Nồi inox có phần đáy được làm từ chất liệu 430 nên có thể nấu trên bếp từ
Inox 201
Inox 201 có thành phần chứa 18% Crom và 3% Niken, còn lại là sắt và các thành phần khác. Đây là loại inox được sử dụng rộng rãi trong việc chế tạo đồ gia dụng. Inox 201 sở hữu độ bền, khả năng chống mài mòn và giá cả nằm ở khoảng giữa inox 430 và inox 304.
Trong quá trình sử dụng bạn phải chú ý đến việc bảo quản vệ sinh bề mặt sản phẩm, nếu không được bảo quản tốt vật liệu có thể xuất hiện những vết hoen rỉ nhỏ li ti trên bề mặt.
Phạm vi sử dụng: Inox 201 được sử dụng để làm nồi, chảo, ruột bình giữ nhiệt, ruột bình đun siêu tốc,…
Ưu điểm:
- Giá thành rẻ.
- Ngoại hình sáng bóng.
- Độ bền tương đối.
- Trọng lượng nhẹ.
- An toàn cho sức khỏe của người dùng.
Nhược điểm:
- Không sử dụng được trên bếp từ.
- Dễ bị ăn mòn hơn inox 304.
Bộ 2 nồi inox được làm từ inox 201 nên an toàn cho sức khỏe khi sử dụng
Inox 304
Inox 304 nổi bật với những cái “nhất” như tốt nhất, bền nhất, dẻo nhất, khả năng chống oxy hóa cao nhất, đặc biệt là đắt nhất và không bị han rỉ khi sử dụng. Trong thành phần chứa 18% Crom và 10% Niken, còn lại là sắt và các thành phần khác.
Phạm vi sử dụng: Inox 304 được sử dụng khá phổ biến trong các thiết bị y tế vì những đặc tính cao cấp của nó.
Ưu điểm:
- Sáng bóng, bền đẹp.
- Không gỉ, không bị oxy hoá, không phản ứng với thực phẩm nên cực kỳ an toàn cho sức khỏe khi sử dụng.
Nhược điểm:
- Cầm nặng tay.
- Không có tính nhiễm từ nên sản phẩm nồi chảo làm từ inox 304 thường có đáy được phủ 1 lớp inox 430 mới có thể sử dụng trên bếp từ.
- Giá thành cao.
Nồi inox được làm từ chất liệu inox 304 cao cấp, chống gỉ sét tốt
Inox 410
Loại inox này được sử dụng rộng rãi để chế tạo các đồ dùng trong gia đình. Inox 410 cũng có khả năng nhiễm từ như inox 430. Thành phần chính của inox 410 là 11.5% Crom.
Phạm vi sử dụng: Inox 410 thường được sử dụng để làm các vật dụng nhà bếp như muỗng đũa, vá sạn,…
Ưu điểm:
- Giá thành phải chăng.
- Trọng lượng nhẹ, không bị mỏi tay khi cầm.
- An toàn cho sức khỏe.
Nhược điểm:
- Dễ trầy xước.
- Dễ bị hoen ố sau một thời gian dài sử dụng.
Inox 410 thường được dùng để sản xuất các vật dụng cho nhà bếp như muỗng, đũa, vá sạn,…
Inox 301
Inox 301 có thành phần chính là 17% Crom và 7% Niken. Đây là chất liệu inox cao cấp nổi bật với độ bền cao, khả năng chống gỉ sét, không bị ăn mòn hóa học và có tuổi thọ lên đến 40 năm.
Phạm vi sử dụng: Chất liệu inox 301 được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, là chất liệu sản xuất các dụng cụ hàng hải, thiết bị y tế, các linh kiện xe ô tô,… nhờ chất lượng vượt trội và tính an toàn cao.
Ưu điểm:
- Khả năng chịu nhiệt tốt.
- Không bị ăn mòn hay bị gỉ sét sau thời gian dài sử dụng.
- Chất liệu phù hợp để sản xuất các vật dụng cần chịu cường độ cứng lớn.
- Tính thẩm mỹ cao và có thể đặt trong nước mà không lo bị hư hỏng.
Nhược điểm:
- Vì chất liệu có độ cứng cao nên có khả năng gia công thấp, không phù hợp để sản xuất các vật dụng thủ công.
- Chỉ phù hợp để sản xuất các sản phẩm chuyên dụng cần có độ bền cao.
Inox 301 có độ cứng cao cùng với tuổi thọ dài nên được sử dụng để chế tạo các linh kiện cho phương tiện vận chuyển
4. Nên chọn mua loại inox nào trong nấu ăn?
Nếu bạn muốn chọn mua nồi hoặc các vật dụng từ inox có chất lượng tốt, an toàn cho sức khỏe và có độ bền bỉ thì nên chọn mua sản phẩm được làm từ inox 304. Tuy nhiên giá thành của loại inox này tương đối cao, phù hợp với phân khúc khách hàng cao cấp.
Chất liệu inox 430 thường được dùng để làm lớp phủ dưới đáy nồi vì có tính nhiễm từ nên phù hợp với những gia đình sử dụng bếp điện từ. Loại nồi này có giá thành rẻ nên thường được khách hàng ở phân khúc bình dân chọn mua.
Các vật dụng được làm từ chất liệu inox 201 và inox 410 như nồi, chảo, ruột bình ấm đun siêu tốc,… có chất lượng tương đối tốt, giá thành phải chăng nên phù hợp với nhiều phân khúc khách hàng khác nhau. Người dùng có thể dễ dàng mua được ở bất cứ chợ hay siêu thị nào.
Inox 301 có độ cứng cao và bền bỉ với thời gian, khả năng chống ăn mòn tốt nên thường được dùng để chế tạo các linh kiện của tàu thuỷ, máy bay, xe ô tô,… Đồng thời, giá thành của chất liệu này khá cao, phù hợp với phân khúc khách hàng có nhu cầu sản xuất các linh kiện.
Bình đun siêu tốc có ruột được làm từ inox 304 chống ăn mòn tốt, dễ dàng vệ sinh sau khi sử dụng
5. Lưu ý khi sử dụng đồ inox
Khi sử dụng đồ inox, bạn cần chú ý một số điều sau để giúp sản phẩm có độ bền cao và không ảnh hưởng đến tuổi thọ:
- Không dùng chất tẩy rửa có Clo để vệ sinh vật dụng inox: Thuốc tẩy Clo khi tiếp xúc với inox sẽ gây ăn mòn và làm giảm độ bền của sản phẩm. Vậy nên, khi vệ sinh các vật dụng bằng inox nếu có vô tình dính thuốc tẩy Clo thì cần rửa lại với nước sạch nhanh chóng.
- Không sử dụng các miếng chà nhám lên bề mặt inox: Nếu người dùng vệ sinh các vật dụng inox bằng bùi nhùi hoặc bàn chải thô ráp thì sẽ làm bề mặt sản phẩm bị trầy xước. Về lâu dài gây mất thẩm mỹ và khiến đồ dùng nhanh bị oxy hóa.
- Không đựng thực phẩm có tính axit mạnh trong đồ dùng inox: Các thực phẩm như giấm, chanh, cam,… có tính axit cao. Nếu sử dụng đồ vật inox để đựng các loại đồ này sẽ gây phản ứng và làm hao mòn, ảnh hưởng đến tuổi thọ của sản phẩm.
- Cần làm nóng chảo inox trước khi cho dầu vào: Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, inox sẽ nở ra. Vậy nên, người dùng cần lưu ý phải làm nóng chảo trước khi cho dầu vào để tránh tình trạng thức ăn bị dính vào trong lòng chảo.
- Tránh sử dụng nước kiềm lên bề mặt inox: Nước kiềm là các nước có chứa muối và khoáng chất không tan. Nếu để loại nước này tiếp xúc với inox sẽ tạo nên các vết ố vàng trên sản phẩm, gây mất thẩm mỹ. Do đó, bạn có thể vệ sinh sản phẩm đơn giản bằng cách lau sạch bằng khăn mềm khô.
Người dùng nên lưu ý cách sử dụng các đồ dùng inox đúng cách để sản phẩm có tuổi thọ kéo dài lâu hơn